19 Nisan 2009 Pazar

Rüzgar


SABİT RÜZGÂRLAR
Yukarıdaki iki haritaya bakın. Dün­yada, Ocak ve Temmuz aylarında hüküm süren atmosfer basınçlarını gösteriyorlar. Yüksek basınç alan­larını, alçak basınç alanlarını ve rüz­gârın hangi yöne estiğini görebiliyo­ruz. Dünyanın en sıcak yerleri ekva­tor kuşağıdır, bu nedenle burası sü­rekti olarak alçak basınç alanlarını oluşturur. Bu nedenle ekvatora doğ­ru yıl boyunca sabit rüzgarlar eser. Bu kuzey-doğu ve güney-batıdan esen rüzgârlara Ticarî rüzgârlar de­nir. Çünkü dünyâ üzerinde ticaret ya­pan yelkenlilerin güç kaynağı olmuş­tur. Orta enlemdeki yüksek basınç merkezlerinden, güney ve kuzeye de yıl boyunca rüzgâr eser.
PERİYODİK RÜZGARLAR
Bu rüzgârlar, mevsimlere göre yön­lerini değiştiren rüzgârlardır.
Musonlar
Eğer haritaya tekrar bakarsanız, Ekim den Mart'a kadar Asya'dan de­nize ve Nisan'dan Ekim'e kadar de­nizden Asya'ya estiğini göreceksiniz. Bu rüzgârlara muson rüzgârları de­nir. Musonlar Asya'nın kuru alanla­rına yağmur yağdırır. Yazın, kara denizden daha çabuk ısınır, dolayı­sıyla kara üzerinde alçak basınçlı bir alan oluşur ve rüzgâr yüksek basınç­tan (denizden) alçak basınca (kara­ya) doğru eser. Kışın bu durumun tam tersi olur.

Alizeler (Hafif rüzgârlar)
Deniz kenarında ve dağlık bir yerde I yaşayanlar, hafif bir rüzgârın sabah- j leyin bir yöne doğru ve akşamleyin j diğer yöne estiğini farketmişlerdir. | Bu hafif rüzgârlar, dağın veya kıyı­nın üzerinde bulunan bir miktar ha-1 va yüzünden oluşur.
Örneğin kıyı alizelerini ele alalım. I Gün boyunca kara ısınır ve burada I basınç azalacağından, denizden, ki-1 yıya doğru alizeler eser, gece ise ka-j ralar daha çabuk ısı kaybedeceğin-! den bunun tam tersi olur.
Rüzgâr gücünden yararlanma
Rüzgârlar güvenilir değildirler, bul nedenle düzenli olarak rüzgar gül cünden enerji elde edilemez. Fakatı yine de rüzgar değirmenleri elektrik! üretmek için hâlâ bazı yerlerde kullanılmaktadır.


TEKNOLOJİ ÇAĞININ REN GEYİĞİ
Lapland'da yaşayanlar, taşıma ve enerji üretiminde ren geyiğinden fay­dalanırlar. Hayvanı, taşımacılıkta ve yük çekmede kullanırlar. Et ve sütü beslenmede kullanılır ve vücudunun diğer taraflarından da buradaki in­sanların yaşamlarını sürdürmelerine yarayacak pek çok şey elde edilir.
Yağı yakıt olarak, kürkü giyecek, ya­tak örtüsü! çadır vb. yerlerde -hatta i kemik ve dişlerinden bile yararlanılır-j Bu nedenle de petrol teknoloji dün-[ yasının ren geyiğidir.
Petrol birçok petrokimya endüstrisi­ne hammadde teşkil eder. Petrolden, mobilya, ilaç, çok güçlü yapıştırıcılar, hatta büyüyen bitkiler için gübre ola­rak yararlanılır.
Değerli bir enerji kaynağı
Bir hammadde olarak değerli olma­sına rağmen, en önemli kullanım ala­nı yakıttır. Günümüz dünyasını yön­lendiren petrolle çalışan, araç ve aletlerdir. Petrolden elde edilen ben­zin, dizel yakıt ve parafin gibi yakıt-laraan ya enerjiyi dolaysız olarak ısı şeklinde veya dolaylı olarak, meka­nik veya elektrik enerjisi elde edilir.
PETROL REZERVLERİ
Petrol, modern.dünyamızın önemli bir gereksinmesidir. Fakat dünyamı­zın kaynakları sonsuza dek sürme­yecektir.

Petrol ve yan ürünleri her yerde kullanılır. Bu resimde görülen paten bile rafine petrolden elde edilen maddeyle yapılmıştır.

Ne kadar petrol kaldığı bilinmemek­tedir. Fakat güvenilir tahminler yap­mak mümkündür. En iyi ihtimalle dünya petrol rezerv­leri 55 bin milyar tondur. Eğer yıllık dünya tüketimi bugünkü şekilde (1.5 milyar ton) devam ederse, petrol ça­ğı ancak 35 yıl daha devam edebi­lecektir. Fakat petrol çıkarma teknik­leri gelişiyor.
Bundan başka katranlı kumdan da petrol elde edilebilir. Fakat bu olay hiç de ekonomik değildir. Birkaç yıl süre içerisinde her türlü petrol ma­mullerinin fiyatları artabilir.
TAŞTAN PETROL
Petrol; "taştan çıkarılan yakıt" mektir. Çünkü petrol, içinde ı olarak bulunan gazların oluştı yüksek basıncın etkisiyle bir bulduğu anda su yüzeyine fışk Dünyanın değişik yerlerinden çık rılan petrollerin görünüşleri farkfıdırj Bazen, tamamen berraktır. Fakat < netlikle siyah renkte bulunur.
Petrol ve gaz genellikle, kum ve kiı li suyla beraber çıkarılır. (İçinde < miş olarak sodyum klorür bulunanf su.JBu pislikler rafinerilerde arıtılır \ geriye yakıt ve hammadde kullanın na hazır mamuller kalır.
Petrol gücü
1960 ve 1970'li yıllarda petrol ün ülkeler fiyatları o kadar artırdılar ki| dünyada bir ekonomik kriz başgös-J terdi. Bunun üzerine "gücü' en iyif şekilde kullanmanın çeşitli yolları t lundu ve böylece petrol bolluğu or-i taya çıktı.

Çiftçilerin traktörlerinde kullandıkları dizelin yanısıra tarlalarında kullandıkları gübre < petrol hammaddelerinden elde edilir. Boya bile bir petrokin ürünüdür.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder