Planetaryum. gökyüzünü ve yıldızların hareketlerini temsil eden, sunî bir gök knbfaesi görünümündeki optik düzenidir. Paris'teki Keşifler Sarayında, ilgi çekici bir planetaryum modeli bulunmaktadır. Söz konusu tesisin kubbesi 23 metre çapında ve 15 metre yükseklikledir. Kubbenin altı, Paris'in panoramasını canlandıracak şekilde, şehrin karakteristik yapılarının ve anıtlarının siyah silûetleriyle bezenmiştir. Düzenin merkezinde, bir kumanda masasının mı oturan yöneticinin kullandığı projeksiyon cihazı yer alır. Planeter denilen, iki buçuk ton ağırlığındaki ve üç dönme ekseni bulunan bu cihaz, madenî bir çatıya asılı olup, yedi küçük sessiz motorla hareket eder. Planeterin, bir halter âletinin güllelerini andıran, simetrik iki kocaman başı vardır. Başlar, çok sayıda lombozla donatılmışlardır. Bu lombozlar, projektör açıklıklarıdır. Planeterdc yüzden fazla özel projektör bulunur. Optiğin ve mekaniğin bir şaheseri olan bu düzen, insana, iki başlı bir robotu hatırlatır. Yeterince karanlık sağlanıp da plane-taryumun projektörleri çalıştırılınca, kubbede 9000 yıldızın görüntüsü belirir. Samanyolu boydan boya meydana çıkar. Gezegenler dönmeye başlarlar. Kubbenin bu manzarası gerçekten büyüleyicidir.
Planetaryumu yöneten uzman, zamanı istediği gibi ayarlamak ve kullanacağı birkaç düğme sayesinde, bu sunî gökteki yıldız kümelerinin hareketlerini dilediği gibi hızlandırmak ya da yavaşlatmak olanağına sahiptir. Yönetici, Dün-ya'nın dönüşünü durdurabilir ve böyle ce, her şeyi altüst eden gündüze bir son vererek, gezegenlerin hareketlerini gözlememize imkân sağlar. Bu sayede. Evren'de meydana gelmesi yıllar isteyen yer değiştirmeler, kavuşmalar, birkaç saniyede gerçekleşiverir. Gökyüzünü, Kuzey Kutbu'ndan, Avustralya'dan, Ekvator'dan göründüğü şekilde seyredebilir; Ay'ın evrelerini, Güneş'in mevsimlere göre hareketlerini, Venüs'ün, Mars'ın, Satürn'ün ve Jüpiter'in devimlerini izleyebiliriz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder