Keman, bir rezonans (seselim) kutusu, buna bağlı bir kol, dört tel ve telleri tespit etmeye yarayan parçalardan meydana gelmiş, basit yapılı bir çalgıdır. Yaylı sazların kralı sayılan bu harikulade sesli enstrüman, bugünkü mükemmelliğine, çalgı yapımcılarının yüzyıllar süren çabalarıyla kavuşmuştur. Keman, yetmiş kadar tahtadan parçanın bir araya gelmesiyle gerçekleşir. Aletin tama-
mı, koruyucu bir vernikle cilâlanmıştır. Rezonans kutusunun üst kısmını, çamdan yapılmış bir armoni tablası kemanın titreşen organı olan bu parçanın yapımına en elverişli çam, Fransa'nın Savoie bölgesinde, İsviçre'de ve İtalya'da yetişir), alt kısmını da akçaağaçtan yapılmış dip tablası meydana getirir. Bu tablaların her ikisi de, keman çalındığı sırada, tellerin dayandığı keman köprüsüne binen on - oniki kiloluk basınca direnebilsinler diye, bombeli yapılmıştır.
Kemanın üst ve dip tablalarını birleştiren kasnak tahtaları da yine akçaağaçtan olup her iki yanda üçer tanedir. Kemanın gövdesinin her iki yanı, keman yayının geçmesine imkân verecek şekilde içe doğru kavislidir. Armoni tablasının üzerinde, köprünün iki yanında, (S) biçiminde, simetrik iki oyuk bulunur.
Teller, bir yandan, kemanın aşağı kısmındaki sap'a, öbür yandan kulaklar'a bağlıdır. Kolun süslü bir kıvrım halinde sona eren uç bölümüne yerleştirilmiş olan kulaklar, bükülmek suretiyle tellerin gerilmesine ve kemanın ayarının yapılmasına yararlar. Kemanın ses niteleği bakımından çok önemli iki parçasından daha söz edelim: Köprünün altına, armoni tablasıyla dip tablası arasına yerleştirilmiş olan, silindir biçimindeki bir çam çubuğundan ibaret köprü direği; armoni tablasının altına, köprünün sol ayağı hizasına yerleştirilmiş olan armoni plâkası. Keman yayı da belirli kurallara göre yapılmıştır. Yayın kiriş kısmı, 120-150 at kılının birleştirilmesiyle elde edilir. Kirişin tellere iyice yapışması için, rc-çinelenmesi gerekir. Keman yapımında İtalyanlar, Almanlar ve Fransızlar ön sırayı almışlardır. Cremona'lı (İtalya) Antonio Stradiva-rius (1644-1737) dünyanın gelmiş geçmiş en büyük keman yapımcısıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder