Müzik âletlerinin en zengini, en güçlüsü ve en büyüğü olan org. çeşitli yaylı ve nefesli sazların seslerini vermek imkânına sahiptir. Bu dev enstrüman, pedallar, körükler, hava delikleri ve klavyelerle ilişkili boru takımlarından meydana gelmiştir. Büyük bir incelik ve ustalıkla düzenlenmiş olan bu borular yapı, boy, biçim, malzeme ve tınlama bakımından birbirlerinden farklıdırlar. Boruların, ağızları flüt ağızlığı gibi olanları vardır. Bu ağızlıkların bazıla-Iarı. birer titreşen dilcikle donatılmıştır. Boyları birkaç metreyi bulan borular bulunduğu gibi, bir küçük flüt boyunda olanları da mevcuttur. Borular silindir, koni biçiminde ya da kare kesitlidirler. Çinko ve kalay gibi madenlerden ya da çam, mahun ve okunu- ağacından yapılmışlardır. Dinleyici, orgun ön yüzünü gördüğünden, bu yüzün arkasında saklanan boru sayısını tahmin bile edemez. Bazı büyük orglarda, irili ufaklı binlerce boru yer alır. Meselâ Paris'teki Sa-int-Sulpice Kilisesi'nin ünlü orgu, sekiz binlik bir boru takımından meydana gelmiştir.
Pedallar, çalıştırdıkları körük takımları aracılığıyla bu borulara hava gönderirler. Borular, körüklerden gelen havayı biriktiren bir somya üzerine oturtulmuşlardır. Pedallar, borulara hava gönderirken, klavyeler de bağıntılı oldukları borularda seslerin meydana gelmesini sağlarlar.
Dev bir orgun körük takımını besleyecek havayı sağlamak, büyük bir çabayı gerektirdiğinden, günümüzde bazı orglar, büyük verdili vantilatörlerle donatılmaktadır,
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder