23 Mart 2010 Salı

radyometre

ssrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrhot-1

Bir zamanlar sadece belli başlı eczane­lerin ve gözlükçülerin vitrinlerinde, ge­lip geçenlerin ilgisini çekmek için bu­lundurulan radyometrelere, günümüz­de, eğlenceli âletlerin, oyuncakların, bibloların satıldığı bazı dükkânlarda da rastlamak mümkündür. Radyometreyi ilk defa güren kimsenin aklına, âletin cam ampulü içine kapatılmış, kanatları alüminyumdan bir küçük çarkın nasıl durmadan döndüğü sorusu gelir. Söz konusu âleti biraz dikkatle seyre­decek olursak, çarkın, ışık' etkisiyle döndüğünü farkederiz. Gerçekten de, çarkın dönmesi. ışık kuvvetliyken hız­lanır, ışık zayıfken yavaşlar. Hele gü­neşte, çark. büyük bir hızla döner. Olayın açıklamasına gelince: Radyo­metre çarkının alüminyum kanatları­nın birer yüzleri karartılmıştır. Bu yüz­ler, aldıkları ışığı emdiklerinden, fazla ısınırlar. Parlak olan öbür yüzler ise. ışığı yansıtırlar. Diğer taraftan, hava­sı gereği kadar boşaltılmış ampulün içimle bulunan gaz molekülleri. ısının da etkisiyle öteye beriye hızla sıçrar­ken, özellikle karartılmış yüzlere hızla çarparak, çarkın aynı yönde dönmesine yol açarlar.

Radyometreyi icat eden ingiliz bilgini William Crookes, radyometre çarkını döndüren etkenin, ışığın doğurduğu radyasyon basıncı olduğunu sanmış ve yanılmıştı. Çünkü gaz molekülleri ol­masa, çarkın dönmesine imkân yoktur.

3 yorum:

  1. hava­sı gereği kadar boşaltılmış ampulün içimle bulunan gaz molekülleri. ısının da etkisiyle öteye beriye hızla sıçrar­ken, neden burda gaz molekullerı ozellıkle kara levha tarafına capmaktatadr anlayamadım?

    YanıtlaSil
  2. anlamadığım şey vikipedideki tanımda havadan etkilenmeyen cam fanus diyor ama aynı zamanda Çünkü gaz molekülleri ol­masa, çarkın dönmesine imkân yoktur bu tanımı veriyor bir karmaşıklık yokmu

    YanıtlaSil