Sürtünme, mekanikte çok yararlanılan bir olaydır. Meselâ lokomotifler, kendi ağırlıklarından doğan ve tekerleklerin raylara yapışmasını sağlayan sürtünme gücü sayesinde, koca koca vagonları çekebilirler. Yolda yürüyebilmemizi bile. ayaklarımızın pürüzlü zemine yapışmasına, yâni bir çeşit sürtünme gücüne borçluyuz. Buzlu zeminde yürüyebilmek için ne zorluklar çektiğimizi hepimiz biliriz.
Buna karşılık, bazı durumlarda, makinelerde ısı biçiminde enerji kaybına yol açan sürtünmeleri de asgariye indirmek
gerekir. Zira sürtünen parçalar, aşırı ısınma sonucu aşınır ve bozulurlar. Sürtünen parçaların yağlanmasının nedeni budur. Yağlanan kısımların üstünde meydana gelen kaypaklaştırıcı tabakalar, birbiri üzerinde kayarak, parçaların temasını asgarîye indirirler. Bazı hareketli parçalarda, özellikle otomobil tekerleklerinde, bilyalı yataklardan yararlanılır. Bu, çok elverişli bir usûldür. Çünkü yataklı sürtünmenin etkisi, kaymalı sürtünmenin etkisinden çok dahn azdır.
Başlangıçta sadece bisikletlerde yer alan bilyalı yatakların kullanılma alanı, günümüzde çok geniştir. Tavlanmış çelikten yapılan bu bilyalar, iki kovan arasına yerleştirilmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder