yelkovan,nem ölçer

Technorati Etiketleri: yelkovan,nemölcer,nem ölçer

yelkovan

Çağımızın tanınmış Amerikan heykel­cisi Alexandre Calder, mobil adını ver­diği, genellikle küçük ve renkli maden parçalarından yapılmış, en hafif bir rüz­gârın etkisiyle, ekseninin çevresinde dönen, görünüşü hoş, dekorasyon ve süs düzenlerini gerçekleştirirken, ilha­mını yelkovanlardan almış olsa gerek. Bilindiği gibi, yelkovan, rüzgârın yönü­nü göstermek üzere bazı yapıların tepe­sine yerleştirilen, dik bir eksene geçi­rilmiş hafif levhalardan yapılma, basit bir meteoroloji âletidir. Yüzyıllar boyunca, insanlar, yelkovan­lara çeşitli biçimler vermek için kafa yormuşlardır. Ok, gemi, deniz kızı, bay­rak, kelebek, yunus balığı, horoz, bun­lar arasında en yaygın olanlarıdır. Me­teoroloji istasyonlarında kullanılan yelkovanlar ise, her türlü süsten arın­mış olup, sağladıkları bilgilerin uzaktan öğrenilmesine imkân veren birer elek­trikli aygıtla donatılmışlardır. Meteo­roloji yelkovanının her yön değiştirişin-de, ekseni, bir reostanın sürtünme kon­tağını harekete geçirir. Bunun sonucu meydana gelen direnç değişikliği, bir ampermetrenin ibresini oynatır. Yelko­vanın sekiz bölümü, bu ampermetrenin kadranında gösterilmiştir. Özel bir yelkovan tipi de, havaalanla­rında kullanılan kava kolu' dur. Kırmı­zı beyaz keten bezinden yapılmış, iki ucu açık bir borudan ibaret bu âlet, rüzgâra göre yön değiştirir.

 

nemölcer

Nemolçerler, tiplerine göre, mutlak ne­mi ya da bağıl nemi ölçerler. (Mutlak nem, havanın metreküpünde bulunan nemin gram olarak miktarıdır. Bağıl nem ise, mutlak nemin, aynı sıcaklık­taki donmuş havada bulunan nem mik­tarına oranıdır.) Hem mutlak, hem ba­ğıl nemi gösteren nemolçerler de vardır. Kimyasal nemö/çerlcrde, içinde belirli bir hacimde hava bulunan, sülfürik asitle dolu bir tüp yer alır. Sülfürik asi­din havadaki su buharını emmesiyle, tüpteki kitlenin miktarı artar. Bu artan miktar, belirli hacimdeki havanın ne

kadar su buharı taşıdığını ortaya koyar. Sıvılastırmalı nemölçerleı, nikel kap­larında biriken su damlacıkları mikta­rıyla, bağıl nemi gösterirler. Psikrotnetre adı verilen bir nemölcer de, biri kuru, öbürü nemli olmak üzere iki termometreden meydana gelmiştir. Âlet, her iki termometrenin verilerini karşılaştırarak, nem durumunu belirle­meye yarar.

Emmeli nemolçerler ise, saç teli, bar­sak, boynuz gibi higroskopik (nem emin­ce uzama özelliği gösteren) cisimlerden yararlanılarak yapılırlar. Bu tip nemöl-çerlerde, ucunda bir dengelik bulunan ve makaraya sarılı bir higroskopik tel vardır. Aletin ibresi, higroskopik telin boyunda meydana gelecek değişmeleri büyüterek bir kadrana aktarır.